Wat is wilsbekwaamheid?

het vermogen tot het nemen van geïnformeerde beslissingen bij specifieke vragen inzake zorg en behandeling

Beginselen en uitgangregels

bij de beoordeling van wilsbekwaamheid

  • Zelfbeschikking of autonomie van de cliënt

    Deze moeten zo lang en zoveel mogelijk gerespecteerd worden

  • De vooronderstelling van bekwaamheid

    Iemand is wilsbekwaam totdat het tegendeel blijkt

  • Besluit niet te snel

    Besluit niet te snel tot een expliciete beoordeling van de wilsbekwaamheid, beoordeel alleen als daar een concrete aanleiding voor is

  • Aanleiding

    Voor het expliciet beoordelen is als de beslissing of het gedrag van de cliënt ‘ernstig gevolg’ heeft

  • Shared decisionmaking

    Het gezamenlijk tot een besluit komen: de hulpverlener praat zowel met de cliënt als met zijn vertegenwoordiger

  • Blijf informeren

    Blijf de cliënt informeren over de zorg, behandeling en andere zaken, ook nadat hij wilsonbekwaam is gebleken voor een specifieke beslissing

Criteria voor de bepaling van wils(on)bekwaamheid volgens Grisso en Appelbaum

Bron: Appelbaum PS, Grisso T. Assessing patients’ capacities to consent to treatment. The New Engl J Med. 1988;319:1635-8. PubMed link

  • Het vermogen om een keuze tussen 2 (behandel)mogelijkheden te maken en die te uiten
  • Het vermogen om de verstrekte informatie feitelijk te begrijpen
  • Het vermogen om de aard van de situatie in te schatten

    Dat wil zeggen beseffen en waarderen van eigen situatie

  • Het vermogen om informatie rationeel af te wegen

    Dat wil zeggen logisch redeneren

Signalen om toetsing wilsbekwaamheid te overwegen

  • Als de cliënt herhaaldelijk een antwoord geeft dat niet past bij de vraag
  • Als de emotie niet past bij het antwoord
  • Als de cliënt steeds opnieuw om herhaling van (delen van) de informatie vraagt
  • Als een cliënt meteen toestemming geeft zonder dat je de indruk hebt dat het de cliënt helemaal duidelijk is waarvoor hij toestemming geeft
  • Als een cliënt een onderzoek of behandeling weigert waarbij je de indruk hebt dat de weigering niet weloverwogen is
  • Als de cliënt zich verzet, is de vraag aan de orde of de cliënt een keuze uit of slechts ondervonden hinder aangeeft
  • Als de cliënt ongebruikelijke argumenten hanteert bij het instemmen of weigeren van onderzoek of behandeling